30 Kasım 2011 Çarşamba

Soğutma Yükü Yazılımları..

Merhaba arkadaşlar;

Ülkemizde standartlaşma eksikliklerinden belki en muzadarip sektör biziz, Türk mekanik tesisat dünyası malesef bir standart ve uygulama fakiri olarak bir heyula gibi karşımızda dikiliyor, bunun sebebi nedir, bu sebebi ortadan kaldırırsak insanımız muasır medeniyetler seviyesine uygun davranır mı yoksa yine en ucuzu tercih ederek aslında kaderine doğru bir adım daha mı atar.

Arkadaşlar, devlet büyüklerimizin çok sevdiği bir terane vardır, Türkler tarihte en çok devlet kuran millettir diye, aslında duyunca insan önce bir heyecanlanıyor, vay anasına kıvamına geliyor, ilk şaşkınlığı attıktan sonra e hani bu kadar devlet diye sağına soluna bakınıyor, arkadaşlar devlet büyüklerinin bu lafı sevmesindeki yegane mantık, siz halk olarak gününüzü gün edin, derdi tasayı unutun, bu devlette yıkılırsa nasolsa yenisi kurulur, siz elinizi taşın altına sokmayın, etliye sütlüye karışmayın, harvurup harman savurun deniyor. Eh bu durumda yurdum insanı ne yapacak sormıyacak soruşturmıyacak, ben neden fakir cahil kalıyorum demiyecek, okumuşundan okumamışına kadar uygar olmanın gerektirdiği toplumsal duyarlılıkları göstermiyecek, sıraya bile girmeye tenezzül etmiyecektir. Nasolsa buda yıkılırsa yenisi kurulur.

Evet, biraz uzun kaçan girizgahtan sonra Soğutma Yükü yazılımları ile ilgili sizleri bilgilendirmek ve bilinçlendirmek istiyorum.

Arkadaşlar soğutma yükü analizi neden ısı kaybı analizinden daha önemli ve detaylı irdeleniyor dediğinizi duyar gibiyim, oluşan soğutma yüklerini ortamdan uzaklaştırmak ve gerekli konfor değerlerini elde etmek yaz sezonunda, kış sezonundan daha zor ve maliyetlidir. Soğutma yükünü bertaraf edicek akışkanların ısı transfer kabiliyetleri daha az ve kullanılan cihazlar daha pahalı olduğu için soğutma yükleri çok daha detaylı irdelenmek ve hata toleransı en az şekilde bulunmak zorundadır. Öyle olmayasaydı ASHRAE’de fundamentallerinde sokaktaki elektrik direğinden bir kanca marifeti ile kaçak eletrik alın ve binanın betonarme etriyelerine bağlıyarak binanızı ısıtın/soğutun derdi. Bunun yerine neredeyse 1965’li yıllardan başlıyarak çeşitli çalışmalar, yöntemler geliştirildi ve binlerce kişinin emeği ile tablolar, kat sayılar, hesap yöntemleri vücuda getirildi.

Bu yöntemlerin başında

Eşdeğer sıcaklık farkı yöntemi
Geçiş fonksiyonu yöntemi
CLTD/SCL/CLF yöntemi (adı öyle uzun ve kullanılan yöntem açısından TR’ye uygun değil)
Isı dengesi yöntemi
Işınım zaman serisi yöntemi

sayılabilir.

Ülkemizde ısı yükü hesaplarında da halen bir karmaşa, mal sahibi, yüklenici ve taşeronlar arasında bir mutabakat sağlanamamış durumda. Mal sahibi çeşitli üfürmeler sonucunda bilgi sahibi olmadığı konularda fikir sahibi olarak sektörde uygulama imkanı bulmayan yöntemleri talep etmekte. Yüklenici taşın altına elini sokmak istemediği için hangi standartta olursa olsun işin çabuk bitmesine vesile olacak her türlü bilgiyi kabul etmeye hazır. Taşeronlar ise ellerindeki entürümanlar ne ise o nun iş için en uygun olduğunu düşünen bir yapıda.

Yukarıda zikredilen hesap yöntemlerinin birbirlerine üstünlükleri veya eksiklikleri olabilir. Bu farklar tabiki standartların geliştirildiği ülke için değil, uygulamaya çalışan ülkeler içindir.

Arkadaşlar, yukarıda bahsi geçen hesap yöntemlerinin çoğu, YAPI KODLARI dediğimiz ve bundan seneler önce bir disiplin altına alınan imalatlara atıf yapılan çeşitli bilgiler istemektedir. Bu imalatlar ülkemizde bir standart altına alınamadığı ve uzun sürede alınamıyacağı aşikar olduğu için çoğu hesap yöntemi ülkemiz için geçerliliğini yitirmektedir. Bu hesap yöntemlerinden sadece Eş değer sıcaklık farkı (TETD/TA) yöntemi kulandığı bilgilerin çeşitlendirilebilmesi açısından TÜRKİYE’YE EN UYGUN HESAP YÖNTEMİDİR. Bulunan sonuçlar tüm hesap yöntemlerinde aynı olmakla beraber, kullanılan bilgilerin içeriği en çok adapte edilebilen tercih edilmelidir.

Bildiğiniz gibi MTH – Mekanik Tesisat Hesapları Yazılımı’nın bir modülü olan MTH için Isı Yükü Hesabı yazılımı 1994 senesinden beri piyasalara hizmet vermektedir. Yaşayan bir yazılım olan MTH ar-ge ve idamesi firmamız tarafında 365’gün mantığı ile yapılmaktadır. Sizlerin istekleri ve destekleri ile daha iyi yerlere gelmesini planladığımız ulusal yazılımımız MTH’a sektörce sahip çıkılmalıdır. MMO, TTMD, vb. kurumların bu konuda extra gayretlerini görmeyi çok istiyoruz. Eğer sizde Soğutma yükü hesabı yapmak için bir yazılım arıyorsanız ve Türkiye şartlarına %100 uyumlu ve Dünya standartlarına atıf yapan bir yazılım olan MTH’ı tercih edebilirsiniz.

Bir dahaki yazımızda buluşmak üzere, hoşcakalın..

28 Kasım 2011 Pazartesi

Buhar Tesisleri ve Boru Hatları Çaplandırılması II

Buhar borularının boyutlandırılması için çeşitli yöntemler ve kaideler mevcuttur, bunlar içerisinde en pratik ve kolay uygulanabilir olanı; eş basınç düşümü yöntemini inceliyeceğiz. Buhar tesislerinde proses haricinde ısıtma amaçlı kullanımlarda buhar basıncını arttırdıkça transfer olacak enerji miktarı artacağından ısı transferindeki iyileşmeye bağlı olarak boru çapları küçülme eğilimindedir. Yalnız bu durum sistemdeki aparatların yüksek basınca uygun olanları ile dengelenmesi gerektiğinden ek maliyetlere sebebiyet verecektir. İşte mühendislik sanatıda tam burada devreye giriyor ve en optimum olanı tercih etme yolunda bize kılavuzluk yapıyor.

Buharı yüksek basınçta taşıyarak kullanma yerlerinde basıncını düşürmek bir çözüm yöntemi olmakla beraber ısı transferindeki kayıplar, yüksek basınca mukavim sistem tasarımı, vb. nedenlerle uygulanması özel karar ve sorumluluk gerektirmektedir. Bizce sistemdeki basıncın mümkün olan en düşük değerde seçilmesidir.

Buhar hatlarında kullanılabilecek boru tiplerine değinmek gerekirse, Dikişli siyah vidalı borular (TS 301/1,2,3) Orta ağır (DIN 2440), Ağır (DIN 2441) Dikişli siyah vidasız borular malzeme St37 çelik. Dikişsiz siyah çelik borular (DIN 2448) PN 100’e kadar bu boru cinsi tavsiye edilir. Buhar hatlarında genellikle PN 16 ve PN 25 borular tercih edilir.

En geçer sistem olarak çaplandırma için tüm tesisat disiplinlerinde öncelikle tek hat şemaları oluşturulmalıdır. Buhar tesisatı içinde bu geçerlidir, genel geçer bir kaide olarak tek hat şemaları üzerinde sistemin karakteristiklerini yansıtacak bilgiler olmalıdır. Hat adı, hat yükü, hat uzunluğu, vb. bilgiler bu tek hat şemalarında yer almalıdır. Tek hat şemasının oluşturulması ile sistemin en uzun ve en yüklü hattı olan kritik hat gözle tespit edilir.

Kritik hat üzerineki başlangıç ve bitiş basınçları belirlenir, Başlangıç basıncı kazan işletme basıncı (pS) , bitiş basıncı ise sarf yerinde olması istenilen kullanma basıncıdır (pA). pS ve pA basınçlarına denk gelen PS ve PA basınç faktörleri Tablo37’den bulunur.

Kritik hat eş değer uzunlukları tespit edilir, özel parçaların eşdeğer uzunluklarınıda göz önüne almak için görece küçük sistemlerde eşdeğer uzunluk değeri %20, büyük sistemlerde %10 arttırılarak ilave edilir.

F = (PS-PA) / L formülünü kullanarak sistemin basınç kaybı faktörü bulunur.

Tablo38’de en soldaki F sütünundan bulduğumuz basınç kaybı faktörüne en yakın olanı tespit edilir. F satırında sağa doğru hareket ederek debi değeri (x) bulunur. Debi değerinin bulunduğu sütunun başındaki boru çapı hattın boru çapıdır.

Kritik devre üzerindeki tüm hatlar sırası ile bu işleme tabi tutularak kritik dever üzerindeki tüm hatlar çaplandırılır.

Bir dahaki yazımızda başka bir konuya değinmek üzere hoşcakalın..

24 Kasım 2011 Perşembe

Cefakar Öğretmenlerimiz; Öğretmenler Gününüz Kutlu Olsun..

 

Merhaba Arkadaşlar;

 

Biliyorsunuz 24 Kasım Öğretmenler günü ancak 1981 yılından itibaren resmileşen bir kutlama. Bu milleti afetin eşiğinden kurtaran, şimdi önüne türlü engel çıksada muasır medeniyetler seviyesine çıkartan bir neslin torunları olan, zamanında yokluklar içinde topla tüfekle yapılan bitmeyen mücadelenin, şimdi ilim, bilim ile yapılan uzatmalarında eğitim neferleri olan, kıymetli, cefakar, elleri öpülesi Öğretmenlerimiz. Öğretmenler gününüzü kutluyor, bu vesile ile karşılığı verilemez çabalarınızın bir nebze olsun karşılığını bulmasını temenni ediyoruz.

23 Kasım 2011 Çarşamba

Buhar Tesisleri ve Boru Hatları Çaplandırılması I

Özellikle proses ihtiyaçları doğrultusunda endüstriyel tesisler ve bazı büyük kapasiteli yapılarda mekanik tesisat sistemlerinde ısıtıcı akışkan olarak buhar tercih edilmektedir. Buhar tesisleri bünyelerinde barındırdıkları yüksek basınçlar ve sistemi bütünleyen cihazlar dolayısı ile özellikle standartlara tam uygun projelendirilmelidir. Ehil ellerde ve standartlara uygun tasarlanan buhar tesisleri son derece güvenli ve verimli olabilmektedir. Buhar tesislerini bütünliyen aparatlara bir genel bakış yapacak olursak bunlar;

Buhar kazanları : Buhar kazanları, sistemin kalbi sayılabilir, tesisin ihtiyacı olan miktar, basınç ve nitelikte buharın üretildiği cihazlardır. Alev duman borulu ve su borulu tipte olmak üzere iki ana kazan tipoinden biri tercih edilebilir, Orta büyüklükteki bir tesis için genellikle alen duman borulu silindirik tipteki skoç kazanlar tercih edilir. Genel olarak 15 atü işletme basıncı ve ısıtıcı yüzey alanı olarak 300 m2 olan kazanlara kadar terchi edilebilir.

Buhar akümülatörleri : sistemin pick yük ihtiyacını karşılamak, buhar kazanının kapasitesini makul şartlar tutmak ve sistem emniyeti açısından sistemde olması gereken genellikle buhar veya kaynar su ile ısıtılan silindirik basınçlı kaplardır. 3/4 ‘ü su ve ¼’ü buhar ile dolu olması tavsiye edilir. 3 önemli tipi içerisinde en çok direk temaslı olarak tabir edilen Ruths buhar akümülatör kullanılır.

Kondens tankları : Kullanım yerlerinde enerjisini bırakak yoğuşan buharın kondens hatları ile toplandığı tanklardır. Gönderilen buharın tamamının kondens olarak toplanamadığı sistemlerde bir su yumuşatma cihazı ile birlikte techiz edilmelidir. Kondens hatları tanka doğrudan bağlanırken su yumuşarma cihazı bakır bir şamandıra ile techiz edilmelidir.

Degazörler : Suyun içindeki kimyasal gazların ayrıştırılması ve kazan gönderilen suyun ısıtılması amacı ile kullanılır. Suyun içindeki kimyasal gazların ayrıştırılması özellikle korozyon önlenmesinde önemli bir adımdır, bunun yanında kazan giren suyun ısıtılması kazandaki termak şokları azaltacak kazan ömrünü uzatacaktır.

Kondenstoplar : Bir diğer adıda buhar kapanıdır. Kapanlar buhar kullanan cihazlardan sonra veya ana dağıtım hatlarının drenajlarına konur. İdeal olanı kapanlardan sadece yoğuşan buharın (kondensin) geçmesidir, böylece buharın tamamen kullanılması amaçlanır. Uygun tip ve kapasitede seçilmeleri sistemin verimi ve ömrü açısından önemlidir.

Bir dahaki yazımızda buhar hatlarının çaplandırılması konusuna bakacağız, Hoşcakalın..

22 Kasım 2011 Salı

AutoCAD üzerinde Kanal Tasarım Esasları..

Merhaba,

Bu yazımdan itibaren AutoCAD üzerinde kanal tasarım usullerini ve gerçek mimari planlar üzerindeki çizim uygulamalarını inceleyeceğiz. Kanal çizimi için en az bilmemiz gerekenler menfezlerin yerleri, menfez bilgileri, kanal güzergahı ve kanal kesitleridir. Bunların dışındaki tüm veriler çizim işlerini kolaylaştırıcı ama çok da şart olmayan bilgilerdir.

Yukarıda saydığım kanal çizimi için olmazsa olmaz bilgileri biraz açmak gerekirse. Menfez yerleri, genellikle üzerine çizim yapacağımız mimari paftada işaretlenmemiş olsa da dikkate almamız gereken asma tavan karolajı ve aydınlatma armatürleri yerleşimidir. Menfezlerimizi yerleştirmeden önce mahalin toplam menfez hava debisini hesaplardan öğrenmemiz gerekiyor, bu tarz hesapları yapabilmenin en kolay yolu bizce MTH için Isı yükü Hesabı yazılımıdır. Bu yazılım ile ilgili detaylı bilgiye www.antmekanik.com web adresinden ulaşabilirsiniz. Ezcümle bu tarz hesaplardan çıkacak mahal ısı kaybı ve ısı kazancı bilgileri mahalin klimatize edilmesi için gerekli hava debilerine dönüştürülüyor. Tüm plan üzerinde basit bir mahal etiketi bloğu kullanarak bu bilgileri çizimimize yerleştirelim.

Şekilde görüldüğü üzere Klasik bir mahal etiketi formatına küçük katkılar yaparak daha fazla bilgi taşımasını sağlayabiliriz. Bu aşamadan sonra ortamın kaç menfez ile şartlandırılacağına karar veriyoruz. Bu kısımda menfezlerin atış hızları, atış mesafeleri ve mahal içerisindeki yerleşim önem kazanıyor. Menfez yerleşimlerinde altın kural bütün menfezlerin kendi aralarında ve duvar ile mesafelerinde bir oran gözetilmesidir. Bu sayede menfezlerin mahale yerleşimleri hem daha homojen olacak hem de mahal içerisindeki hava kalitesinde bir dalgalanma olmayacaktır. Menfez yerleşimi de tıpkı yangınla mücadele için kullanılan sprinkler sistemi gibi belli oranlar ile mesafelendirelebilir. Bu mesafelendirmeyi yapmak için basit bir düz çizgi üzerinde işaretlenecek standart nokta sayısı teoremini kullanabiliriz. Bunu için aşağıdaki grafik size yardımcı olacaktır.

Şekilde görüldüğü gibi bir çizgi üzerine 3 Ad. Nokta işaretlemek istediğimizde benzer düzeneği kullanabiliriz. Bu çizim düzeneği menfezler ve sprinkler gibi güzergahı ve adedi belli olan tüm objelerin çizime yerleştirilmesinde kullanılabilir.

Kendi mimari plan çizimimiz üzerine dönersek. Bahsi geçen mahal için toplam hava debisinin Vtoplam : 5,000 m3/h olduğunu görüyoruz. Bu durumda hem mahal geometrisini göz önünde bulundurarak hem de menfez başına düşen hava debisinin makul bir seviyede kalmasını düşünerek 6 Ad. Menfez yerleştirmeyi uygun buldum. Biraz önceki menfez yerleşim teorisini kullanarak 6 Ad. Menfezi şekildeki gibi çizime yerleştiriyoruz.

Çizim üzerinde görüldüğü gibi menfezlerin mahal içerisine yerleşimi gayet muntazam ve gözü yormayacak şekilde zaten tekniğin en olmazlarında biriside estetiktir. Üniversite hocalarımızdan Sn. Prof.Dr. Salim Özçelebi hocamızın da bizlere hep söylediği gibi mühendislikte bir sanattır, önemli olan bu sanatı gereği gibi icra edebilmektir. Kendisinin de kulağını çınlatmış olayım. Evet menfez yerleşimine dönecek olursak görüldüğü üzere menfezler tam bir görsel uyum içerisinde mahal içerisine yerleştiriliyor. Bu aşamadan sonra menfez sayısı belli olduğuna göre menfez başına düzen hava debisi de çıkmış oluyor. V menfez = V toplam / Menfez_adedi olduğuna göre, Vmenfez = 5,000 m3/h / 6 Ad. ‘den V menfez = 835 m3/h ediyor.

Kanal tasarımı için bir başlangıç olan menfez yerleşiminden sonra sıra kanal bölümlerinin işaretlenmesine geliyor. Bu tarz bir koridora bakan mahaller için en güzel toplama yöntemi mümkün olduğu kadar az (ama yeter sayıda) menfezi bir araya toplayarak mümkün olan en kısa yoldan mahali terk etmektir. Bu sayede hava debileri toplanarak kabarmayacak bu sayede de mahal içerisinde yol alan kanal kesitleri makul ebatlarda kalacaktır.

Bu örneğimizde ben menfezlerin ikişer ikişer toplanarak mahali çevreleyen koridora çıkartılmasını uygun buldum. Kimi durumlarda bunun yerine tüm menfezleri toplayarak tek dağıtıcı kanal ile mahalden çıkılabilir. Bu durumda küçük kanal ebatlarında bir artış olacaktır pek tabi, ama bu imalat ve maliyet açısında bir çok küçük kanalın bir büyük kanalı karşa her zaman avantajlı olduğunu düşünürsek makuldür. Bu durumda kanal bölümleri şekildeki gibi oluşacaktır.

Şekilde görüldüğü üzere toplam 9 parçalı bir hattımız oluştu. Bu 9 parçadan 3 + 3 adedi standart ebatlarda geri kalan 3 adedi ise kanal kesiti ve basınç kaybı hesabından çıkacak uygun ebatlarda olacaktır. Bu tarz bir hatlandırma mantığı da görüldüğü üzere hem çizim ve hesap işlerinde hem de imalat ve maliyetlerde kolaylık ve uygunluk sağlayacaktır.

Arkadaşlar, bir sonraki yazımda bu plan üzerinde kanal kesitlerini bulacak ve kanal tasarımında dikkat edilmesi gereken diğer hususlara değineceğiz.

Hoşçakalın.

21 Kasım 2011 Pazartesi

Örnek Çizim : Kalorifer Tesisatı

Merhaba arkadaşlar;

Öncelikle yazılarımıza verdiğimiz ara yüzünden özür dileriz, ilk zamanlarda google’la ilgili bağlantı ve erişim problemleri, daha sonraki zamanlarda ise işlerimizin yoğunluğu sebebi ile blog sitemize yazı gönderemedik. Bugünlerde bahgsi geçen sorunları aştığımız için yazılarımıza kaldığımız yerden devam edeceğiz.
Başlangıç yazımızın mekanik tesisatın belkide en geniş şekilde hayatımıza girdiği kabaca kalorifer tesisatı olarak adlandırabileceğimiz kesimi ile ilgili örnek çizimler olmasını istedik, umarım yeni başlıyanlar için bir yol gösterici, deneyimli okuyucular içinde tesisat bloklarını çeşitlendirecekleri bir çalışma olmuş olur.

Örnek çizimi aşağıdaki linkten download edebilirsiniz. Bir dahaki yazıda görüşmek üzere hoşcakalın.

► Dosyayı Buradan İndirebilirsiniz

18 Kasım 2011 Cuma

İSEDA SECTOR Eğitimleri Devam Ediyor..

 

İklimlendirme Soğutma Eğitim Danışma ve Araştırma Derneği (İSEDA) ile Bahçeşehir Üniversitesi Mesleki Teknik Eğitimi Geliştirme Merkezi (METGEM)?in ortaklığı ile 2009 yılında başlayan ve sektörün yoğun ilgi gösterdiği SECTOR Eğitimleri tüm hızıyla devam ediyor.

SECTOR Eğitimleri’ni genel katılımdan çok, ilgili sektörde faaliyet gösteren firmalar ve firmaların çalışanlarına özel olarak düzenleyen İSEDA ve METGEM, SECTOR Projesi ile % 100 sektörün ihtiyaçlarına uygun eğitim programları geliştiriyor.

Bu eğitimler kapsamındaki "Isı Kaybı ve Isı Kazancı Hesaplama Yöntemleri" eğitimi 24 Eylül 2011 Cumartesi günü Bahçeşehir Üniversitesi Mesleki Teknik Eğitimi Geliştirme Merkezi Şişli Kampüsü'nde gerçekleştirilecek. 9.30-10.00 saatleri arasında kayıt yaptırılması gereken ve 10.00-13.30 saatleri arasında gerçekleşecek olan eğitim, İSEDA Kurucu Üyesi Birol Asil tarafından verilecek. Katılım ücreti 88.50 TL olan eğitim öğrencilere % 50 indirimle verilecek, İSEDA üyeleri içinse ücretsiz olarak gerçekleşecek. Bitiminde katılımcılara Bahçeşehir Üniversitesi, METGEM  ve İSEDA logolarının bulunduğu katılım belgesi verilecek olan eğitimin içeriği ise şöyle;

    Isı Transferi Isı Kaybı Hesaplama Yöntemleri

* Isı Kaybına Etki Eden Faktörler

* Pratik Isı Kaybı Hesabı

* Isıl İletim ve Taşınım Katsayıları

* Toplam Isı Kaybı Hesabı (Örnek Projeli)

- Zamlı Isı Kaybı Hesabı

- Enfiltrasyon Isı Kaybı Hesabı

- Taze Havadan Gelen Isı Kaybı Hesabı

    Isı Kazancı Hesaplama Yöntemleri

* Isı Kazancına Etki Eden Faktörler

* İç Isı Kazançları

* Taze Havadan Gelen İç Isı Kazançları

* Şablonla Isı Kazancı Hesabı (Örnek Projeli)

Kaynak : Termodinamik Dergisi