Eski Versiyonlardan MTH#1'e Isıkaybı İmport Etmek

 Merhaba arkdaşlar;

Bildiğiniz üzere MTH sürümleri yenilendikçe dosya formatlarında değişiklikler olabiliyor. Bunun en büyük sebebi hesaplar ile ilgili daha çok ve çeşitli verinin saklanması zorunluluğu oluyor. Dosya formatları değiştikçe eski versiyonlarda oluşturulmuş dosyaların Dosya Aç komutu ile açılması ve güncellenmesi de gittikçe zorlaşıyor. Bu sebeble MTH programları ancak 2-3 versiyon geriye kadar dosyları kolaylıkla açıp güncelleyecek şekilde programlanıyor.

Bunun yanında daha önce ki yıllarda yapılmış bazı projelerin açılması gerekebilir. Bu gibi durumlarda programlar içinde Dosya Menüsünde yer alan İmport/Export yani Girdi/Çıktı komutları size yardımcı olacaktır. RAW Format dediğimiz ve bir text dosyası özelliklerinde olan ve mümkün olan en yalın hali ile eski dosyalarınız yeni sürümlere çağırılabilir.

Bu işlem için önce elinizde ki eski sürüm sistemden Dosya Aç komutu ile dosyanızı çağırınız. Dosya / Çıktı komutu vererek CSV formatında bir dosya oluşturunuz.

Oluşturduğunuz txt formatında ki dosyayı NOTEPAD yazılımı gibi dosyanın içeriğini değiştirmeyecek bir kelime işlemci ile açınız.

[Program info]
Mth01
Isıkaybı Hesabı
2017

yazan kısmı,

[Program info]
MTH01
Isıkaybı Hesabı
2021

olacak şekilde değiştiriniz.

Bu bir ısı kaybı dosyası ise aşağıda ki satırlara ilerleyiniz, Kat adeti ve Yapı tipi satırlarına ulaşınız.

Kat adedi;5
Yapı tipi;Tek ev;0

Bu iki satır arasına aşağıda yazan satırı ekleyiniz. noktalı virgülden sonra ki bilgiler sizin projenizle ilgili bilgilerdir.

Kat adedi;5
BİNA YÜKSEKLİĞİ (M);22.4
Yapı tipi;Tek ev;0

Yeni sürüm MTH'ı açınız ve Dosya / Girdi komutu vererek bu dosyayı içeriye import ediniz. Yine bu ısı kaybı dosyasına bağlı bir K değer dosyanız varsa ilk önce K Değeri dosyanızı üst versiyona taşıyınız daha sonra burada anlatılanları uygulayınız.

Böylece Dosya Aç komutunda versiyon engeline takılan çok eski projelerinizi yeni sürümlerde açabilir hale geliyorsunuz.

Bir daha ki yazıda buluşmak üzere, hoşçakalın..

Buhar Kazanları

Merhaba arkadaşlar;

 

 

 

 

 

 

 

Bugün ki yazımızda buhar kazanlarına genel bir bakış yapacağız. Daha sonraki günlerde imalat ve işletme şartları ile ilgili bilgiler paylaşmak istiyorum. Modern tesislerde buhar kazanı, sıvı-gaz yakıtların kullanıma geçmesi ile birçok işletme için ekonomik ve hızlı enerji kaynağı olarak büyük bir nimet olmuştur, büyük buhar sarfiyatı olan ve ani buhar çekimi fazla olan tesislerde buhar kazanı kullanılmaktadır.

Buharın Kullanım Alanları

•Petrokimyada

•Termik santrallerinde elektrik üretiminde

•Sterilizasyon amacı ile ilaç ve gıda endüstrisinde

•İnşaat malzemelerin endüstrisinde

•Buharlı ısıtma sistemleri (kalorifer tesisatlar)

•Kimyasal prosesler

•Gıda endüstrisinde

Buhar kazanında su ısıtıldığında bir süre sonra su kaynar ve buharlaşmaya başlar. Buhar sudan ayrılarak kabın içinde, su düzeyinin üstündeki boşlukta toplanır. Su buharı, suyun sıvı haldeyken kapladığı hacimden çok daha büyük bir hacme yayılır. Serbestçe yayılabildiği zaman, sıvı haldeyken kapladığı hacmin yaklaşık 1.700 katı kadar bir hacmi kaplar. Ama kapalı kaplar böylesine bir genleşme­ye olanak vermez ve genleşmek isteyen gaz kabın çeperlerine basınç yapar. Buharın “hapsedilmesi” ile basınç ve buharlaşma sıcaklığı yükselir. Bu şekilde üretilen buharın ısıl kapasitesi de yüksek olur .

Kazan tipleri yapılarına, basınç sınıfına veya kullanılan yakıt cinsine göre ayrılırlar.

Kazan basınçlarına göre:  Alçak basınçlı kazanlar, Yüksek basınçlı kazanlar, Süper kritik basınçlı kazanlar

Konsrüksüyonuna göre : Alev borulu, Alev-duman borulu, Su borulu kazanla

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bir buhar kazanı tasarımında buhar ile su zerreciklerinin sürüklenmesini en aza indirmek için kazan içerisinde su kırıcılar konulmalı. Yanma hücresi boyutları çevreyi kirleten zararlı emisyonlara ve Nox oluşumuna meydan vermeyecek ve tam bir yanma gerçekleşecek şekilde dizayn edilmelidir. Sızdırmazlık contaları, kondens giriş, buhar çıkış, yüzey blöfü, kazan blöfü, emniyet ventili flanşları, kazan otomatik seviye kontrolü ve seviye göstergesi montojı için gerekli dikey kollektör, havalık flanşı  kapasiteye göre 1 veya 2 özel tasarım temizleme menholü ile techiz edilmelidir

 

Bir buhar kazanı ile teçhiz edilmiş buhar tesisatlarında akışkanın taşınması kendi basıncıyla gerçekleşir. Pompaya gerek yoktur, dolayısıyla maliyeti düşüktür. Sıcaklık kontrolünü çok hassas bir biçimde gerçekleştirmek mümkündür. Buhar tesisattaki korozyon riskini azaltır. Isı kayıpları azdır yani ideal bir ısı taşıyıcısıdır. Küçük çaplı borular ile iletilmesi nedeniyle ısı kayıpları diğer sistemlere göre daha azdır. Termodinamik özellikleri iyidir. Yatırım gideri azdır, küçük çaplı boru kullanılır, yalıtım az yapılır, ucuz montaj. Buhar emniyetlidir yani alevlenme özelliği yoktur. Steril bir akışkandır. Buhar çevre dostudur. Saf maddedir. 30T/h, 25 bar işletme basıncına kadar alev-duman borulu skoç tipi buhar kazanı ve su borulu buhar kazanı, daha yüksek kapasitelerde su borulu buhar kazanları kullanılmalıdır.

 

Buhar tesisler ve bhar kazanları ile ilgili birkaç kritik tanımlama vardır.

Doyma sıcaklığı: Verilen basınçta suyun kaynamaya başladığı sıcaklığa doyma sıcaklığı denir.

Doyma basıncı: Verilen sıcaklıkta suyun kaynamaya başladığı basınca doyma basıncı denir.

Sıkıştırılmış sıvı: Verilen bir basınçta suyun sıcaklığı doyma sıcaklığının altında ise sıkıştırılmış sıvı olarak tanımlanır.

Doymuş sıvı: Verilen bir basınçta o basınca karşılık gelen doyma sıcaklığında olup, içinde buhar zerresi olmayan suya doymuş sıvı denir. Su buharlaşmanın başlangıcındadır.

Doymuş buhar: Verilen bir basınçta o basınca karşılık gelen doyma sıcaklığında olup, suyun tamamının buhar fazında olduğu durumdur. Buhar yoğuşma sınırındadır.

Kızgın buhar: Verilen bir basınçta buharın sıcaklığı o basınçtaki doyma sıcaklığından daha yüksek ise buhar kızgın buhar denir.

 

 

 

 

 

 

 

 

Küçük bir pratik bilgi olarak çeşitli buhar güçlerine denk gelen kazan ısıl kapasiteleri aşağıda ki tabloda ki gibi olabilir. Bu değerler yaklaşık olup, imalata özellikleri ve kalitesi ile değişmektedir.

 

ISITMA YÜZEYİ (m2)	BUHAR GÜCÜ (kg/h)	ISIL KAPASİTE (kW)	DUMAN YOLLARI DİRENCİ (mSS)
25	1125	733	50
30	1350	879	50
35	1575	1026	50
40	1800	1172	60
50	2250	1465	60
60	2700	1758	65
70	3150	2052	65
80	3600	2345	65
90	4050	2638	70
100	4500	2931	70
125	5625	3663	75
150	6750	4396	75
175	7875	5129	80
200	9000	5820	80

 

Bir daha ki yazımızda buluşmak üzere hoşçakalın..

 

Yangın Tesisatında Hidrolik Hesaplar..

 Merhaba arkadaşlar;

 

 

 

 

 

 

 

Yangın tesisatı özelinde biraz sprinkler hesapları ve Hazen Williams basınç düşümü hesaplarına bir bakış atacağız bu yazımızda. Bildiğiniz üzere Yağmurlama sistem olarak nitelendirebileceğimiz bu sistemi nen büyük avantajı, yangına süratle etki etmesidir; çünkü sistem yüksek ısıyı algıladığı an müdahalede etmekte ve yangını başladığı yerde bitirmektedir. Yangın sınıfı olarak A ve C sınıfı yangınlar için önerilen sprinkler söndürme sistemlerindeki tek bir sprinklerin su yayarak koruduğu alan 9 metrekare ile 21 metrekareye arasında değişebilmektedir.

 

Yangın riski olan bölgelerin iş alanı veya kullanılan maddeleri göz önüne alınarak farklı türde sprink çeşitleri kullanılabilmektedir. Bunların piyasada en çok bilinen türleri ıslak borulu, kuru borulu, deluge ve preaction sprinkler söndürme sistemleridir.

Islak borulu sprinkler söndürme sistemi otomatik olarak müdahale edebilen bir sistemdir. İçinde sürekli su bulunduran borulara sahip sistem, mekanda sıcaklığın yükselmesi ile beraber hızlıca devreye girmekte ve borulardaki su yoğun bir şekilde yangının üzerine boşaltılır. Şok etkisi ile yangın, başlangıç aşamasında deaktive edilir.

Kuru borulu sprinkler söndürme sistemi, suyun boruların içinde değil de, vanaların ardında bekletilmesi prensibine dayanır. Boruların içinde su yerine basınçlı hava bulundurulur. Yangın ile birlikte yükselen ısı ile birlikte basınçlı hava, suyu borulara dağıtacak olan vananın açılmasını sağlar ve su borulara dolarak, sprinkler vasıtası ile yangının üzerine boşaltılır.

Deluge sprinkler söndürme sistemi, yangını algılayacak alarm sisteminin, sprinkler sistemin içinde değil farklı bir yerde olması prensibine dayanır. Diğer sprinkler sistemlerde algılama biçimi, odanın ısısının yükselmesi şeklinde olmakta iken, deluge sistemde farklı ve daha hızlı algılama alarm sistemi vasıtası ile gerçekleşmektedir. Böylece sistem ıslak ve kuru borulu sprinkler sistemlerden daha çabuk aktif olmaktadır. Sprinkler açık ancak vana kapalıdır.

Preaction sprinkler söndürme sistemi, bir önceki sistemden farklı olarak sprinklerin açık olmadığı sistemdir. Sprinklerin ucunda ısı ile erime özelliği olan kapatıcı malzeme veya patlama özelliği olan ince camdan ampuller bulunmaktadır. Yangın ile yükselen ısı bu kapatıcı malzemeleri eritmekte veya patlatmakta ve sistem devreye girmektedir.

Sprinkler sistemleri yasal olarak  Ofis ve ev haricindeki yüksek binalarda, yüksekliği 30.50 mt’den çok olan ofislerde, yüksekliği 51.59 mt’den çok olan apartmanlarda, birden fazla bodrum katına sahip yirmi araçtan fazla kapasiteli kapalı otoparklarda, 200’den fazla yatak kapasitesine sahip misafirhanelerde, otellerde ve pansiyonlarda, 2000 metrekareden fazla kullanım alanı olan işletmelerde, toplantı salonlarında, eğlence mekanlarında, alışveriş merkezlerinde ve mağazalarda kullanılması ilgili yönetmeliklerle zorunlu hale getirilmiştir.

Islak borulu sistem sadece donma riski olmayan ve çevre sıcaklığının 95 °C’yi geçmediği yerlerde uygulanır.Donma riski olan mahallerde bulunan ıslak sprinkler sistemi bölümleri; antifriz sistemi veya elektrikli izlemeli ısıtıcı kablo sistemi ile korunmalıdır.

Boruların arasında yeteri kadar boşluk olacak şekilde, ağaç borulama, loop borulama, grid borulama metotlarından biri kullanılabilir. Kullanım alanı 465 metrekareyi geçmeyen binalar ve yapılar için, DN25 boru çapı için 2 sprinkler şeklinde başlar ve katlayarak ilerler.

Ülkemizde ve yurt dışında kullanılan hidrolik hesapların basında Hazen-Williams formülü veya Darcy-Weisbach formülü kullanılabilir. Gördüğünüz gibi formüllerin isimleri bu formüllerin geliştirilmesinde katkıda bulunan kişilerden esinlenmiş, inşallah ileride bizimde Ahmet-Mehmet formülümüz olurda, forumlarda eleştiri yapacağız diye dirsek çürütmek yerine bulanlar ile iftahar ederiz. Neyse konuyu dağıtmadan ufak bir hatırlatma yapayım özellikle ikinci formülü yüksel hızlı sistemlerde tercih edebilirsiniz. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hazen-Williams formülünü açmak gerekirse, 1 metre borudaki basınç kaybını, akma debisi ve boru çapını kullanarak elde ettiğimiz bir formüldür.

P_m = 6.05 x (Q_m ^1.85 / C ^1.85 d_m ^4.87) x 10⁵

Bu formülde;

P_m : 1 metre borudaki sürtünme direnci (bar/m)

Q_m ^1.85: Debi (lt/dk.)

C ^1.85: sürtünme kayıp katsayısı

d_m ^4.87: Boru iç çapı (mm)

Sulu sistemlerde debiyi bulabilmek için sistemin ilgili zonundaki maksimum koruma alanını ve tahmini sprinkler sayısının bilinmesi gerekebilir. Daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz gibi sprinkler koruma alanlarını aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.

Bazı boru tipleri için kulllanılabilecek pürüzlülük katsayıları

Boru Tipi	Pürüzlülük Katsayısı (C)
Dikişsiz döküm demir veya düktil demir	100
İçi çimento kaplı düktil demir	140
Siyah Çelik Boru (Kuru borulu ve ön tepkili sistemler )	100
Siyah Çelik Boru (Islak borulu ve baskın sistemler)	120
Galvaniz Boru (Tümü)	120
Plastik -yangın onaylı (Tümü)	150
Bakır veya Paslanmaz Çelik	150

 Bir daha ki yazımızda örnek bir basınç düşüm hesabı yapacağız. bir daha ki yazıda buluşmak üzere..