Merhaba arkadaşlar;
Bugün ki yazımızda tesisatın kalbi sayılabilecek cihazlardan bir tanesi olan genleşme tankları hakkında yazı derlerdik, genleşme tanklarının özellikleri, çeşitleri, hesaplama ve imalat sırasında dikkat edilecek olan noktaları sizler için bir araya getirdik. Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme (HVAC) sistemlerinde, sıhhi tesisat ağlarında ve kapalı devre hidronik sistemlerde genleşme tankları güvenlik, stabilite ve verimliliğin sağlanmasında kritik bir rol oynar. Sıcaklık değişikliklerinin neden olduğu sıvıların genleşmesini emerek ekipmana, borulara veya emniyet valflerine zarar verebilecek tehlikeli basınç dalgalanmalarını önleyecek şekilde tasarlanmıştır.
Bir genleşme tankı olmadan, termal genleşme, sık sık tahliye vanası deşarjlarına, borularda ve bağlantılarda strese veya feci ekipman arızasına neden olabilir. Bu nedenle, genleşme tankları sadece yardımcı bileşenler değil, aynı zamanda temel güvenlik cihazlarıdır. Bu makale, bir genleşme tankının ne olduğunu, nasıl çalıştığını, mevcut farklı türleri ve hizmet ettiği geniş uygulama yelpazesini açıklamaktadır, makalemizi beğenmeyi ve paylaşmayı unutmayınız.
Genleşme Tankı Nedir?
Genleşme tankı , ısıtıldığında bir sıvının artan hacmini ve basıncını emmek için tasarlanmış küçük bir kaptır. Genellikle sıcak su ısıtma sistemleri, soğutulmuş su soğutma devreleri ve geri akış önleyicilerin kullanıldığı evsel su temini şebekeleri gibi kapalı devre sistemlere kurulur.
Hidronik ısıtma sistemlerinde su ısıtıldığında genleşir. Su sıkıştırılamaz olduğundan ve boru şebekesi kapalı olduğundan, ekstra hacmin bir yerden emilmesi gerekir.
Genleşme tankı, sistem sıvısından bir mesane, diyafram veya basitçe statik bir hava cebi ile ayrılan bir sıkıştırılabilir hava veya gaz yastığı sağlar. Bu yastık genleşmeyi emer, basıncı dengeler ve hasarı önler.
Bir genleşme tankının işlevleri
1. Basınç Stabilizasyonu
Sıcaklığa bağlı sıvı genleşmesinden kaynaklanan basınç dalgalanmalarını emer.
Vanalar, pompalar ve borular üzerinde aşırı zorlanmayı önler.
2. Güvenlik Cihazlarını Korur
Tahliye vanalarının gereksiz yere açılmasını en aza indirir, böylece servis ömrünü uzatır.
3. Su Darbesi ve Gürültüyü Önler
Evsel su sistemlerinde, bulaşık makinesi veya çamaşır makinesi gibi cihazlar aniden kapandığında su darbesi etkilerini azaltır.
4. Sistem Ömrünü Artırır
Eklemler, contalar ve mekanik ekipman üzerindeki yorulma stresini azaltır.
5. Enerji Verimliliği
Pompaların ve kazanların optimum verimlilikte çalışmasını sağlayan sabit çalışma basıncını korur.
Genleşme tankı çeşitleri
Genleşme tankları, tasarım, ayırma yöntemi ve uygulamaya göre geniş bir şekilde sınıflandırılabilir. Aşağıda ayrıntılı bir döküm bulunmaktadır:
1. İnşaata Dayalı
a. Düz Çelik Genleşme Tankı (Konvansiyonel Tip)
Kısmen suyla doldurulmuş, üstte bir hava cebi bulunan silindirik bir çelik tank. Hava yastığı genleşmeyi doğrudan emer.
Özellik:
Hava ve su arasında iç ayrım yoktur.
Periyodik bakım gerektirir (suya hava emmesi yastık boyutunu azaltır).
Uygulama:
Eski hidronik ısıtma sistemleri.
Düşük ila orta basınçlı sıcak su şebekeleri.
b. Diyaframlı Genleşme Tankı
Suyu hava yastığından ayıran esnek bir kauçuk diyafram içerir.
Özellik:
Su ve hava arasında doğrudan teması önler.
Zaman içinde tutarlı hava yastığını korur.
Düz çelik tanklardan daha kompakt.
Uygulama:
Konut ve ticari hidronik ısıtma sistemleri.
Geri akış önleyicili kullanım sıcak suyu sistemleri.
c. Membran Genleşme Tankı
Sistem suyunu tamamen kapatmak için değiştirilebilir bir kauçuk membran kullanır. Hava yastığı membranı çevreler.
Özellik:
Memebran, suyun içine hava emilmesini engeller.
Kolay bakım—membran hasar görürse değiştirilebilir.
Diyaframlı tanklara kıyasla uzun servis ömrü.
Uygulama:
HVAC'ta soğutulmuş su sistemleri.
Büyük ticari ve endüstriyel ısıtma sistemleri.
2. Basınç Yönetimine Dayalı
a. Sıkıştırma Genleşme Tankı
Sistem basıncını dengelemek için basınçlı hava kullanır.
Eski sistemlerde yaygındır.
b. Hidropnömatik Tank
Basınçlı havayı su deposu ile birleştirir.
Basıncı korumak için evsel ve belediye su temin sistemlerinde kullanılır.
3. Uygulamaya Dayalı
a. Isıtma Sistemi Genleşme Tankları
Kazanlarda ve hidronik sistemlerde suyun termal genleşmesini emer.
Tipik olarak diyafram veya mesane tipleri.
b. Soğutulmuş Su Genleşme Tankları
Soğutma suyu devrelerindeki hacim değişikliklerini telafi edin.
Soğutma döngüleri sırasında vakum koşullarını önler.
c. İçme Suyu Genleşme Tankları
Geri akış önleme cihazları ile evsel su ısıtıcılarına monte edilir.
Rahatsız edici tahliye vanası tahliyesini önler ve armatürleri korur.
d. Güneş Enerjili Isıtma Genleşme Tankları
Güneş enerjisi kollektörlerinde kullanılan yüksek sıcaklıklara ve glikol bazlı sıvılara dayanacak şekilde özel olarak tasarlanmıştır.
Daha yüksek güvenilirlik için genellikle mesane tipidir.
4. Oryantasyona Dayalı
a. Yatay Genleşme Tankı
Sınırlı dikey alanlarda kurulum için tasarlanmıştır.
Genellikle eyerlerle desteklenir veya kirişlere monte edilir.
b. Dikey Genleşme Tankı
Konut ve ticari uygulamalar için ortaktır.
Kompakt ayak izi, genellikle duvara veya zemine monte edilir.
Genleşme Tankı Tipleri Arasındaki Temel Farklar
| Tür | Hava-Su Ayrıştırma | Bakım İhtiyacı | Tipik kullanım |
| Düz Çelik | Yok (hava cebi suyla karışır) | Sık sık hava şarjı gerekir | Eski ısıtma sistemleri |
| Diyafram | Esnek membran | Alçak | Modern hidronik ısıtma |
| Mesane | Kapalı değiştirilebilir mesane | Çok düşük, mesane değiştirilebilir | HVAC, soğutulmuş su, güneş enerjisi |
| Hidropnömatik | Hava ve su birlikte depolanır | Ilımlı | İçme suyu temini |
Genleşme Tanklarının Uygulamaları
Genleşme tankları çok yönlüdür ve çeşitli sistemlerde kullanılır:
1. Konut Sistemleri
Tahliye vanasının boşalmasını önlemek için evsel su ısıtıcılarının yakınına monte edilir.
Kazanlar veya ısı pompaları ile ev ısıtma sistemlerinde bulunur.
2. Ticari Binalar
Ofis binalarında, otellerde, hastanelerde ve alışveriş merkezlerinde hem ısıtma hem de soğutma döngüleri için kullanılır.
3. Endüstriyel Tesisler
Proses suyu soğutma sistemleri.
Yüksek basınçlı kazan şebekeleri.
Bölgesel ısıtma ve soğutma sistemleri.
4. Belediye Su Temini
Hidropnömatik tanklar, dağıtım şebekeleri boyunca sabit su basıncının korunmasına yardımcı olur.
5. Yenilenebilir Enerji Sistemleri
Güneş enerjili su ısıtma uygulamaları.
Jeotermal ısıtma ve soğutma döngüleri.
Kurulum ve Boyutlandırma Hususları
Uygun performansı sağlamak için genleşme tankı doğru boyutlandırılmalı ve kurulmalıdır.
Boyutlandırma Parametreleri
Sistem su hacmi.
Maksimum ve minimum çalışma sıcaklıkları.
Maksimum sistem basıncı ve tahliye vanası ayarı.
Tank ön şarj basıncı.
Kurulum Yönergeleri
Pompanın emme tarafına mümkün olduğunca yakın veya sistemin basınç değişikliği olmayan noktasına yerleştirin.
Bakım için izolasyon vanalarının ve tahliyelerin sağlandığından emin olun.
İçme suyu uygulamaları için tankların NSF/ANSI sertifikalı olduğundan emin olun.
Genleşme Tankı Kullanmanın Avantajları
1. Kazanların, pompaların ve boruların hizmet ömrünü uzatır.
2. Emniyet valflerini koruyarak bakım maliyetlerini azaltır.
3. Basınca bağlı kazaları önleyerek daha güvenli çalışma sağlar.
4. İstikrarlı sistem performansı sağlayarak konforu korur.
5. Azaltılmış döngü ve optimum basınç yönetimi sayesinde enerji tasarruflu çalışma.
Genleşme tankı , kapalı döngü sıvı sistemlerinde küçük ama hayati bir bileşendir. Termal genleşmeyi emerek ve basıncı dengeleyerek kritik ekipmanı korur, kullanıcı güvenliğini sağlar ve verimliliği artırır.
İster bir konut sıcak su ısıtıcısında, ister ticari bir HVAC sisteminde veya endüstriyel bir proses esisinde olsun, genleşme tankları basınç dalgalanmalarına karşı koruyucu görevi görür.
Düz çelik, diyafram, membran, hidropnömatik, farklı türleri ve ısıtma, soğutma, içme suyu ve yenilenebilir sistemlerdeki çeşitli uygulamaları ile modern makine mühendisliğinde vazgeçilmezdirler.
Doğru seçim, boyutlandırma ve kurulum, hem genleşme tankının hem de genel sistemin güvenilirliğini ve hizmet ömrünü en üst düzeye çıkarmak için çok önemlidir.
Konu ile ilgili bir videoda hazırlıyoruz. [Youtube] kanalımızdan izleyebilirsiniz.
Açık ve Kapalı Genleşme tankları ile ilgili en başarılı çözümü, piyasalarda 30. yaşını kutlayan, Türkiyenin ilk ve tek profesyonel ısıtma klima soğutma hesap yazılımı MTH Paket içinde bulacaksınız. MTH Paketini yakından tanımak ve projelerinizde aradığınız kesin, hızlı, güvenilir çözümler için [burayı] tıklayınız..
Bir daha ki yazıda buluşmak üzere, hoşçakalın.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder