Isı Kazancı / Soğutma Yükü Hesabı

Merhaba Arkadaşlar;

Kış ayları için yapılan ısı kaybı hesabı; içerideki sıcak havanın dışarıya olan ısı akışını hesaplamak için kullanılır. Bunun için içerideki havanın sabit bir sıcaklıkta olduğu kabul edilirse, dış hava iç havadan daha düşük bir sıcaklıkta olduğundan içerideki sıcak hava dışarıdaki soğuk havaya doğru akar. Bu durumda bir ısı kaybı söz konusu olur. Yazın ise dış hava sıcaklığı iç hava sıcaklığından daha fazla olduğu için ısı akışı dışarıdan içeriye olacağından kışın ısı kaybının tersine, yazın ısı kazancı meydana gelir. Bu ısı kazancı yazın sadece sıcaklık farklarından dolayı olmaz. Güneş radyasyonu ısı kazancı hesabını çok önemli bir şekilde etkiler. Kışın hava genellikle bulutlu olacağından güneş radyasyonu hesaba katılmaz. Yalnızca yönlere göre değişik arttırımlar ile hesaba konur. Güneş radyasyonu etkisi yılın tüm aylarında ve saatlerinde, dış hava sıcaklıklarının değişkenliği ve güneş ışınlarının taşıdığı ısı miktarlarının değişken miktarlarda olmasından dolayı farklı şekilde olur. İsı miktarlarının ay, gün ve saatlere göre farklılık göstermesi sebebiyle ısı miktarı, ısı kaybı hesabında olduğu gibi daimi rejimde hesaplanamaz. Isı kazancı miktarı, aylara ve günlere göre ısı kazancı miktarının farklılık göstermesinden harici, mahal içindeki insan, elektrikli cihazlar ve aydınlatma yüklerininde çeşitli saatlere göre farklı miktarlarda olması da ısı kazancı hesabı analizinin el ile yapılmasında zorluk oluşturur. Bu yüzden yük zamanının bulunması ve yüklerin derlenmesinde bilgisayar kullanmanın daha pratik olduğu ortaya çıkmaktadır.

Komfor şartlarının korunması için hacim içine sevk edilen havanın, hacmin ısı kazancının tümünü soğutması gerektiğinden toplam ısı kazancının aynı zamanda toplam soğutma yüküne eşit olacağı düşünülebiür.Gerçekte soğutma yükü ile toplam ısı kazancı arasında belirli bir fark olabilir. Bu fark; bizzat yapı bünyesi ile hacim içindeki eşyaların bir miktar ısıyı absorbe etmeleri ve daha sonra bu ısıyı bırakmaları sonucu oluşur. Bu ısı birikimi etkisi göz önüne alınacak olursa, ekonomik kapasiteli bir cihaz seçimi için önemli bir faktör olacaktır.

Soğutma yükünün hesaplanmasına etki eden çok sayıda etken vardır. Bunlar birbirleri ile karmaşık şekilde bağlı bulunduklarından hassas olarak tayinleri güçtür. Soğutma yükünün kısımları 24 saatlik zaman boyunca bir yapının yük analizinin yapılmasında dikkat gerektirir. Özellikle zonlara ayrılmış bir yapıda mahal yüklerinin en büyük olduğu zamanlar genellikle farklıdır. Böyle zamanlarda cihaz seçimindeki ekonomik görüşler en başta dikkat edilecek bir etki faktörü olmalıdır.

Aşağıda anlatılacak hesap yöntemi hem duyulur olarak hemde gizli olarak ısı kazancının ani olarak bulunmasında fayda sağlayacaktır. Isı kazancının hesaplanması bölümler halinde incelenecektir. Bunlar aşağıda maddeler halinde verilmiştir.

1. Duvar ve çatılardan meydana gelen ısı kazancı

2. Camdan (Pencereler ve kapılar) gelen ısı kazancı

3. İç bölmeler, tavan ve döşemelerden gelen ısı kazancı

4. Havalandırma için alınan dış havadan ısı kazancı

5. insanlardan meydana gelen ısı kazancı

6. Aydınlatmalardan oluşan ısı kazancı

7. Elektrikli cihazlardan oluşan ısı kazancı

Duvar ve çatılardan meydana gelen ısı kazancı ile camdan gelen ısı kazancı güneş radyasyonu ile alakalı olduğundan öncelikle güneş radyasyonu etraflıca incelenmelidir.

Bir dahaki yazımızda bu hususları irdileyiceğiz. Hoşcakalın.

Temiz Su Hatlarında Tavsiye Su Hızları..

Merhaba arkadaşlar;

Bugünkü yazımda sizlerle çeşitli temiz su hatlarındaki tavsiye su hızlarını paylaşmak istiyorum. Bildiğiniz üzere temiz su hatlarında basınçlandırma için şehir şebekesi kullanılıyorsa giriş basıncı olarak 392 kPa, hidrofor ile basınçlandırılıyorsa da hidrofor alt basıncı göz önüne alınmalıdır. Akma basıncı ve sayaç kayıplarını da göz önüne aldığınızda boru basınç kaybının makul düzeyde kalması için hat üzerindeki çapların ve dolayı ile hatlardaki su hızlarının belli değerlerde kalması istenir. Burdan hareketle temiz su hatlarında kullanabileceğiniz tavsiye su hızları için aşağıdaki tablodan faydalanabilirsiniz.

 

Hat tanımı	Su hızı (m/s)
Ana hatlar	2,5 – 3
Su sayaç, kollektör hatları	1.5 – 2.5
Ana dağıtım hatları	1.5 – 2.0
Oda altlarındaki branşmanlar	1.0 – 1.5
Konutlar kolon – branşman	0.8 – 1.0
Hastaneler kolon – branşman	0.5 – 0.7

Kaynak MMO yayınları No.260-2

Temiz su hatlarının boru basınç kayıpları ve çaplarının bulunması için gerekli hesap usülleri içerisinde yukarıda paylaştığımız su hızları büyük önem taşıyor, boru çapı ve basınç kaybı hesaplarını yapmak için en pratik yollardan bir tanesi de MTH için Proje Hesapları R2009 yazılımıdır, Boru basınç kaybı bulmak ve boru çapı tavsiyesi almak için projenizdeki birkaç bilgiyi yazılıma tanıtmanız yeterli.

Bir dahaki yazıda görüşmek üzere, Hoşcakalın..

Ürün İnceleme : Multiplan'dan Enerji Üreten Çatılar

Dünya yeşil bina konseptine doğru hızla ilerlerken; Multiplan çatılara yönelik çevreci ürünleriyle, hem su yalıtımı sağlıyor hem enerji tasarrufu yapıyor hem de enerji üretiyor.

Çatılarda kullanılan bir su yalıtımı malzemesi olan Multiplan TPO Membranlar, yaygın olarak kullanılan diğer termoplastik çatı örtülerinin aksine klor içermiyor. Bu özelliği sayesinde "yeşil" bir ürün olarak kabul görüyor. Multiplan TPO membranlar, beyaz renkli yüzeyinin yüzde 80?e varan yansıtıcılığı sayesinde enerji tasarrufu da sağlıyor. Yaklaşık 20 bin metrekarelik bir çatı için üç tır klasik çatı yalıtımı ürünlerinden bitümlü membran kullanılırken, aynı metrekare çatı için bir tır TPO membran yeterli oluyor. Malzemenin nakliyesinde kullanılan tır sayısının azalması atmosfere daha az karbondioksit salınımı ve daha az fosil yakıt kullanımı anlamına geliyor. Multiplan TPO Membranlar, üretim prosesi süresince % 100 geri dönüştürülebiliyor.

Dünya Çevre Günü kapsamında açıklamalarda bulunan Multiplan Yalıtım Sistemleri Genel Müdürü M. Nazım Yavuz, Multiplan TPO Çatı Membranları ile çatıların ömrünü 25 yıl daha uzatmanın mümkün olduğunu söylüyor. TPO çatı membranı üzerine ince film teknolojisiyle lamine edilen fotovoltaik güneş enerjisi panelleriyle çatılar enerji üretiyor. Türk çatı sektöründe bir devrim niteliği taşıyan Multiplan TPO Membran, güneş enerjisi panellerinin ömrünü uzatırken, yeşil enerji kullanımını da teşvik ediyor

Kaynak : TesisatMarket Dergisi.

AutoCAD’de Hava Kanalı Tasarımı : Dirsekler..

 

Merhaba arkadaşlar;

Şimdiye kadar ki yazılarımda Kolon şemaları, Hava kanalları ve yangın tesisatı ile ilgili konuları irdeledik Bu yazımdan itibaren biraz daha AutoCAD ağırlıklı çizim ve tasarım usullerine bakacağız. Bu yazıyı hava kanalı çizim ve usullerine ayırmak istiyorum.

Mekanik Tesisat konularında kullandığımız objeler ve çizimler genellikle ilgili standartların tavsiye ettiği şekilde olmuştur. {Bu konuya ve kaynaklarına da geçmiş yazılarımda değinmiştim} Hava kanalı proje tasarımında da belli kural ve kaideler vardır bunlardan bazıları plan çizimleri için bazıları da hava kanalı projelerinde kolon şeması niyetine kullandığımız izometrik çizimlerdir. Hava kanalı projelerini oluşturan bileşenler kanal bölümleri, dirsekler, menfezler, anemostatlar, daralma, genişleme, ayrılma, birleşme ve diğer tasarıdan kaynaklanan parçalardır.

Dirsek tasarımında dikkat edilmesi gereken en önemli husus dönüş yarıçapıdır. Dirsekler buna bağlı olacak dirsek boğaz yarı çapı Ri ye göre sınıflandırılırlar. Dirsek eninin %75 ‘i kadar olan dirsek iç yüzey yarı çapına sahip dirseklere standart dirsek adı verilmektedir.

Ri = B * 0.75 (Standart Dirsek)

Genellikle mimariden kaynaklanan sebepler ile hava kanalları projelendirilmesinde standart dirsekler çok az kullanılır. Bunun yerine daha dar boğaz yarı çapına sahip kısa dirsekler in kullanılması tercih edilir. Bu gibi durumlarda dirseğin içindeki hava akışı bozulur ve özel parça direnç kayıpları artar. Hava akışına bir düzenleme getirmek ve özel parça direnç kayıplarını düşürmek için kanal içerisine hava yönlendirici parçalar yerleştirilir.

Yönlendirici parçalar veya kanatcıklar dirsek içeirinde belli kaideler ile yerleştirilir ve özel parça basınç kayıplarında kullanılan direnç kayıpları (ksi) değerleri ayrıca hesaplanır.

Bu şekilde yönlendiricisiz, 1 yönlendiricili ve 2 yönlendiricili bir dirsek kesiti görülmektedir. Şekil üzerinde yer alan değerlerin hesaplanması için aşağıdaki hesap yöntemleri kullanılabilir.

Dönüş oranları CR

Yönlendiricisiz CR = R / R0

1 yönlendiricili CR1 = √ R / R0

2 yönlendiricili CR2 = 3√ R / R0 {kare kökün 3. kuvveti}

Yönlendirici mesafeleri

R1 = R / CR1

R2 = R / CR2

Evet arkadaşlar, dirsek tasarımında dikkat etmemiz gereken hususlara bir bakış yaptık, bir dahaki yazımda ayrılma ve birleşme parçalarının tasarımlarına bakacağız hoşçakalın.

AutoCad’de Boru Çaplandırma..

Merhaba arkadaşlar,

Bugün, Kalorifer tesistı tasarımı konumuza bir virgül koymak istedim, nedeni ise yazı dizisinin ilerliyen bölümlerinde de işimize yarıyacağını düşündüğüm, mekanik tesisat projelerinde boru çapı seçimi ile ilgili pratik notlar vermek isteyişimdir. Bildiğiniz üzere mekanik tesisat projelerinde ısıtma klima soğutma tesisatları için proje tasarımları yaptığımızda, ısıl transfer için gerekli olan enerji taşınımımı genellikle soğutucu, ısıtıcı akışkanlar ile yapıyoruz.

Bu akışkanlar içerisinde çoğunlukla kullandığımız akışkanlar; su, hava, soğutucu gazlar vb dir. Bu yazımda özellikle sıhhi tesisat, kalorifer, yangın, havalandırma gibi tesisat disiplinleri için pratik boru çapı seçim tabloları ve abaklarını sizin dikkatinize sunucağım. Bu abaklar ile AutoCAD’de mekanik tesisat projeleri tasarlarken sıkça karşınıza çıkacak –acaba boru çapı ne olmalı- sorusuna bir cevap bulacaksınız. Gerçi bu soruyu sormadanda projelerini tasarlıyabilirsiniz, MTH için Proje Hesapları modülü, mekanik tesisatta proje hesapları olarak adlandırdığımız küçük hesaplara dahil 12 çeşit hesabı sizler için bir hesap makinesi kıvraklığında hesaplıyor zaten.

Öncelikle sıhhi tesisat için, boru çapı tablosu vermek istiyorum. Bildiğiniz üzere kullanma suyu boru çapı soğuk su ve sıcak su olmak üzere iki farklı kriter dikkate alınarak bulunuyor. Kullanma soğuk suyu için genellikle Yükleme birimi (YB) diye adlandırdığımız vitrifiyelerin 5 mSS akma basıncı altında vermiş oldukları maksimum su debisi dikkate alınıyor. Buna göre kullanma soğuk suyu tablosunu vermeden önce çeşitli vitrifiyelerin YB katsayılarına bakmakta fayda var.

 

Vitrifiye	YB
Banyo – Duş	2.5
Eviye – Şofben	1.0
Çamaşır musluğu	1.0
Lavabo bide	0.5
Hela – Pisuar	0.5
Kurna	2.5
Bulaşık mak. Musluğu	1.0

Yükleme Birimleri sistem debisininde boyutsuz bir katsayısı olduğunu düşünürsek, boru çapı ve hidrofor seçimlerinde de yükleme birimleri Lt/Sn. Birim dönüşümü yapılarak tesisatın ve yapının her hangi bir noktasındaki su ihtiyacı tespit edilebilir.

Q = 0.25 x √ YB

Bu formülde

Q (Lt/sn) Su debisi

0.25 Katsayı

YB Vitrifiye yükleme birimi katsayısı

Örnek olarak 125 YB olan hidrofor başlangıcındaki YB katsayısı 10 m3/h su debisine denk gelecektir.

Kullanma soğuk suyu tesisatında hız limitleri göz önüne alınarak hız, çap, basınç kaybı abaklarında yaklaşık olarak kullanılacak boru çapları tablosu aşağıdaki gibidir.

 

YB	Çap
1.5 ‘e kadar	½”
6.0	¾”
15	1”
41	1 ¼”
150	1 ½”
250	2”
800’e kadar	2 ½”

Kullanma sıcak suyunda ise Musluk Birimi (MB) olarak adlandırılan katsayıları kullanıyoruz. Bu katsayılar ise YB ile aynı mantıkta hazırlanmış olup, kullanma sıcak suyunda tercih edilen 65 °C sıcaklığa göre çeşitli faktörler ile YB ‘lerin düzeltilmiş halidir. Buna göre çeşitli kullanma yerleri ve vitrifiyelerdeki MB tablosu şöyle oluşuyor.

 

Vitrifiye	MB
Banyo – Duş	2.0
Eviye – Şofben	1.0
Çamaşır musluğu	1.0
Lavabo bide	0.5
Kurna	2.0

Yine MB katsayılarına göre kullanma sıcak suyu tesisatlarında, sistem üzerindeki minumum ve maksimum hızlar göz önüne alınarak çap tablosu aşağıdaki gibi tercih edilebilir.

MB	Çap
1.5 ‘e kadar	½”
4.5	¾”
12	1”
25	1 ¼”
40	1 ½”
50	2”
100	2 ½”
150 ‘ye kadar	3”

Kullanma sıcak suyunda eğer bir boyler cihazı ve sirkülasyon devreside varsa pratik olarak sirkülasyon hattının çapınında aynı yerdeki kullanma sıcak suyu hattının çapını kullanarak tahmin edebiliriz. Bunu için aşağıdaki kullanma sıcak suyu sirkülasyon hattı boru çapı tablosunu kullanabiliriz.

Kullanma sıcak su hattı çapı	Sirkülasyon hattı çapı
½”	½”
¾”	½”
1”	½”
1 ¼”	¾”
1 ½”	1”
2”	1 ¼”
2 ½”	1 ½”
3”	2”

Kalorifer tesisatlarında boru çapı ve basınç kaybı değerleri yine kesin hesap ile yapılması gerekmekte olup, pratik olarak 90/70 rejimli bir sistemde tesisat üzerindeki klasik su hızları düşünülerek dikişli borular için aşağıdaki çap tablosu kullanılabilir. Isıl yükleri tarif etmekte kullandığımız MKS birim sistemi Kcal/h ve SI birim sistemi Watt değerlerine göre tespit edilen hat yüklerinden boru çapı tahmini yapabiliriz.

 

Kcal/h	Çap
2,479 ‘a kadar	½”
5,999	¾”
11,999	1”
23,999	1 ¼”
34,999	1 ½”
69,000	2”
114,999	2 ½”
164,999	3”
249,999	4”
600,000	5”
600,000 yukarısı	6”

Bu tablo 90/70 °C çalışma rejimine ait, 20°C dt ile çalışan bir sisteme aittir. Bu tabloyu soğutma suyuna uygulamak isterseniz değerleri 20’ye bölüp, soğutma sisteminizin dt değeri ile yeterli olacaktır. ;)

Bir dahaki yazımda Pissu hatları, yangın ve hava kanallarının çaplandırılması ile ilgili pratik bilgiler vermeye çalışacağım, yanlız bütün yazılarımda belirttiğim gibi bu yazıda geçen tabloların tümü konu hakkında bir fikir vermesi açısından ve pratiklikleri üyüznden burada zikredilmiştir. Tüm mekanik tesisat hesapları işin boyutu ne olursa olsun “Kesin Hesap” mantığı ile hazırlanmalıdır. Bu konularda zorlanıyorsanız MTH – Mekanik Tesisat Hesapları yazılımı size en büyük yardımı sunacaktır.

Hoşçakalın.

Psikrometrik V…

Merhaba arkadaşlar, ısı kaybı ve ısı kazancı konulatına girmeden önce sizi bu konuların temeli sayılabilecek psikrometri konusunda bilgilendirmeyi amaçlıyan ve 2-3 yazı olarak planladığım psikrometri yazı dizisi dipsizbir kuyu gibi sonu gelmeden devma ediyor, bu aralar belki küçük bir ara verebilir sizi mekanik tesisat ve autocad’in başka diyarlarına götürebilirim, yanlız bu yazımız başlıktan anlaşılacağı üzere yine psikrometri ile alakalı, Autocad’ci arkadaşları şimdiden duyar gibiyim -yahu kardeşim biz bu siteye autocad ile ilgili püf noktaları öğrenmeye geliyoruz, bize pratik şeyler yazın- arkadaşlar autocad her zaman söylediğimiz gibi bir platform, işlerimizi yapabilmek için mükemmel bir yardımcı, ama autocad den öncede gönye ve açı ölçer öyle değilmiydi.. sözün özü önce meslek bilgisi, daha sonra mesleği icra edecek enstrümanlar.

Son yazımızda DIO (SHF) ve EDIO(ERSH) konularını incelemiş ve örnek bir soğutma prosesi için cihaz çiğ noktası tespit etmiştik, bu aşamadan sonra artık serpantin kapasitesi ve sevk havası debilerini bulabiliriz. Bu kavramları açıklamak gerekirse klima santrali veya ısıtıcı soğutucu apereylerde ısı transferinin gerçekleştiği, genellikle bakır borudan imal edilen ve plakalar ile ısı transfer yüzeyi arttırılan elemenalara serpantin (batarya) denilir.

Klima Santrallerinde kullanılan serpantinler, standart olarak bakır boru, alüminyum kanatlı tipte üretilen bataryalardır.Serpantinler, 1 /2", 5/8" çaplarda bakır borular, şişirilerek alüminyum lameller ile sıkı temas edecek şekilde üretimi yapılmalıdır.Serpantinlerin, boru ağızları hava sızdırmayacak şekilde gövde dışına çıkarılmalıdır.Serpantinler, rahat çıkarılabilmesi için kızaklar üzerine monte edilmeli, soğutma serpantinlerinin altında paslanmaz sacdan imal edilmiş eğimli bir tava bulunmalıdır. Bu tavanın drenaj borusu hava sızdırmaz bir biçimde gövde dışına çıkartılmaktadır. Klima santrallerinde soğutma bataryası kullanıldığında yoğuşan suyun ilerlemesini engellemek için hava atış tarafında damla tutucular kullanılmalıdır. Soğuk, sıcak ve kızgın sulu sistemlerde bakır boru alüminyum kanat, buharlı sistemlerde çelik boru, çelik kanatlı bataryalar kullanılmalıdır.

Isıtma Serpantinleri; Serpantin yüzeylerinde hava geçiş hızı: 3~8 m/s Su tarafı basınç kaybı 2,5 mSS
Soğutma Serpantinleri; Serpantin yüzeylerinde hava geçiş hızı: 2~6 m/sSu tarafı basınç kaybı 4 mSS alınarak, ısıl verimi maksimum seviyeye çıkması sağlanmalıdır.

Serpantin kapasitesi, %100 taze havalı sistemlerde tüm dış hava yükünü (OATH=OASH+OALH) karşılamalı, karışım havalı sistemlerde ise, karışım oranına göre belirlenen dış hava yükü (OTH) ve mahal toplam soğutma yükünü (RTH=RSH+RLH) karşılamalıdır. Serpantinler yapıları gereği, sık kılcal kanatlar ile donatılmışlardır, bundan sebeb serpantin içinden geçen havanın tam bir şekilde serpantin yüzey sıklığına ulaşmasının sağlanmasıdır. Bu kılcal kanatlar ne kadar sık olursa olsun iki kanat yüzeyi arasında oluşacak hava tabakası arasında kalan ve şartlanmayan bir miktar hava söz konudur, genellikle deneysel olarak bulunan bu değere by-pass faktörü diyoruz. Üretici kataloglarından serpantin yüzey hızı baz alınarak seçilen bu değer için genellikle %0.1 ve %0.2 değerleri seçilebilir. By-pass faktörü serpantinden geçen havanın nekadarının şartlanmadan serpantini terk ettiğini ifade eden bir %’lik dir. Bir başka deyişle diagramdaki sevk havası sıcaklığı ile Tadp noktası sıcaklığı arasındaki fark by-pass faktörüdür. By-pass faktörü serpantin kapasitesini etkileyen en önemli faktörlerden biridir.

Sevk havası debisi, ortamın şartlandırılmasında kullanılan, cihaz çıkışındaki termodinamik özelliklere sahip, genellikle hava kanalları vasıtası ile ortama gönderilen havadır. Sevk havası sıcaklığı, prosesin yapıldığı şehrin özelliklerine bağlı olarak genellikle ortam sıcaklığından 10/12 °C düşük seçilebilir. Daha yüksek fark elde edilmesi hem soğutma yükünü arttıracak, hem ortam içinde istenilen konfor şartlarının oluşmasına mani olacak, hemde ekonomik olmayan maliyetlere yol açacaktır.

Yaz konforu; 19 °C – 24 °C efektif sıcaklıklar ile % 30 ile % 70 izafi nem arasındaki bölgedir. Kış konforu; 17 °C ile 22 °C efektif sıcaklıklar ile % 30 ile % 70 izafi nem arasındaki bölgedir.

İklimlendirilen mahallin kullanım şekline ve enerji tasarrufuna yönelik olarak konfor bölgesi içerisinde hareket edilebilir. Örneğin dış sıcaklığın 40 °C ’ı bulduğu bir anda iç efektif sıcaklığın 19 °C ’a düşürülmesi hem gereksizdir; hem de fazla enerji harcamayı gerektirir. Fakat yine konfor şartlarında kalınarak efektif sıcaklık 24°C ’da gayet konforlu hissedilebilir.

Sevk havası debisi, serpantin kapasitesi ve by-pass faktörlerini diagram üzerinde inceliyecek olursak daha önceki yazılarımızda tasarladığımız diagramı tekrar gözden geçirelim.

Diagramda prosesimiz yavaş yavaş oluşmaktadır. İç ve dış hava noktaları tasarım değeri olarak daha önce irdelenmişti. Yine karışım havalı bir proses tasarladığımız için %10 nispetinde bir dış hava karışımı yaparak, karışım havası noktasının iç hava şartlarına %10 nispetinde daha uzak olmasını sağladık, bu hem tesisat ekonomisi hemde, ortamın şartlandırılması için bize bir esneklik sağladı, unutmayınız hesaplarımızı herzaman ortamın en yüzsek ihtiyacına göre yapıyoruz, ancak işletme açısından bu pik yüke yılın belli zamanlarında ulaşıldığı açıktır.

Yine önceki yazılarımızda bahsedilen yöntem ile cihaz çiğ noktamızı (Tadp) diagram üzerinde işaretledik. Sevk havası sıcaklığımız proses gereği, cihaz çiğ noktası ile karışım havası noktası üzerinde çizilecek doğru üzerinde bulunacaktır. Yine daha önce bahsi geçen by-pass faktörü yardımı ile iki nokta arasındaki mesafenin oranlanması ile elde edilebilir.

Örneğimizde by-pass faktörü 0.1 alınsın. Buna istinaden karışım havası ve cihaz çiğ noktası arasından kalan mesafenin %10’unu dikkate alarak karışım havası noktasına yaklaşıyoruz, bu şartlar altında sevk havası sıcaklığı tsa : 9.45 °C değeri elde edilecektir. Yine kuru termometre sıcaklığı ve sevk havası noktası konumu itibarı ile yaş termometre sıcaklığı ve noktanın diğer termodinamik özellikleri yine diagram üzerinden tespit edilebilir.

Diagram üzerinde sevk havası sıcaklığı noktası işaretlendikten sonra sevk havası sıcaklığı ile ilgili termodinamik özellikler diagram üzerinden şöyle okunuyor.

Sevk havası noktası;

KT : 9.45 °C

YT : 8.97 °C

RH : 93.91 %

Bu aşamadan sonra, serpantin kapasitesi ve sevk havası debilerine ulaşacağız, tabiki bir dahaki yazımızda J

Hoşçakalın.

Psikrometrik IV…

Merhaba arkadaşlar,

Psikrometirk diagram yazılarımızda örnek bir proses oluşturmaya devam ediyoruz. Ortam havasının klimatize edilmesi için kullandığımız hava şartlandırma üniteleri (Klima santrali, AHU, vs. Diye de adlandırılır.) içerisindeki fiziksel şartları simule eden psikrometrik prosesleri oluşturmak aslında dikkat edilmesi gereken birkaç husus dışında çok zor bir iş değildir.. Geçen yazılarımızda, öncelikle diagramı oluşturan bileşenleri, diagram üzerindeki noktaların özelliklerini okumayı ve karışım havalı bir soğutma prosesi çizmek için gerekli hazırlıkları gözden geçirmiştik. Bu yazımızda SHF ve ESHF kullanarak cihaz çiğ noktası bulmayı öğreneceğiz.

Klima santrali üzerndeki ısıtma, soğutma, karışım havası oluşturma, nemlendirme, vb. İşlemlerin diagram üzerinde simule edilerek gerekli hava debisi, serpantin kapasitesi gibi değerleri bulmaya proses hazırlama diyoruz. Bu prosesler konfor klimasına hitap edebileceği gibi, endüstriyel uygulamaları da içerebilir, hatta ürün kurutma, havuz nem alma gibi özellikli işler için de prosesler tasarlıyabiliriz.

Geçen yazımda SHF kavramından bahsetmiştik. Bu kavram oda duyulur ısısı ile oda toplam ısısının oranıdır ve psikrometrik diagram üzerinde SHF cetvelleri yardımı ile tespit edilen oran açısına denk gelecek şekilde bir cetvel yardımı ile taşınabilir, tabiki halen el ile proses hazırlıyorsanız J..

Önceki yazılarımda bahsettiğim gibi, ısı yükü hesabı sonucunda bulunacak olan oda duyulur ısısı (ODI, RSH) ve oda gizli ısısı (OGI, RLH) yardımı ile duyulur ısı oranını (DIO, SHF) buluyoruz.

SHF = RSH / (RSH+RLH) şeklinde hesaplanır. Burada;

SHF ; Oda duyulur ısı oranı,

RSH ; Oda duyulur ısısı (Watt),

RLH ; Oda gizli ısısıdır (Watt).

Oda duyulur ısısının fazla olması duyulur ısı oranının 1 ‘e yaklaşması demektir. Klasik proses uygulamalarında oran (SHF) 0.7 ile 1 arasında kalır. Örnek değerler üzerinden açıklama gerekirse, ısı kazancı hesabı ile bulduğumuz (Biz her zaman ısı kazancı hesabınızı MTH için Isı Yükü Hesabı v2.4 ile yapmanızı tavsiye ederiz.) Oda duyulur ve gizli yüklerini tespit edelim.

ODI : 25,000 Watt

OGI : 8,500 Watt

Buna göre DIO formülünü işleticek olursak DIO = 0.75 oranını elde ederiz.

DIO cetveli yardımı ile şekilde kırmızı ile çizilen DIO çizgisini kağıt üzerinde cetvel yardımı ile iç hava noktasına kadar taşıyoruz. Eğer MTH için Psikrometrik diagram kullanıyorsanız bu tarz bir işlemi gerçekleştirmek otomatik komutlar sayesinde 1-2 saniyenizi alacaktır.0.75 eğim oranı ile iç hava noktasından %100 doyma eğrisine kadar bir çizgi çizerek cihaz çiğ noktamızı %100 doyma eğrisi üzerinde işaretliyoruz.

Bu örnekte cihaz çiğ noktamız 9.61 °C noktasında vücut bulmuştur. Çihaz çiğ noktası değerine bakarak chiller için ve soğutma tesisatımız için bir rejim belirliyebilir. En ekonomik tercih ise mümkün olduğunca yüksek cihaz çiğ noktası sıcaklığı elde etmektir. Sistem rejimi için çeşitli seçenekler mevcut olmakla beraber, 6/10, 7/12, 6/12 veya 7/13 değerlerinden biri tercih edilebilir. Gerçek değeri CÇN değerinden 1-1.5 ° düşük seçerek tespit etmek doğru tercih olacaktır.

Cihaz çiğnoktası tespitinde; oda ısıları kullanıldığı durumlarda DOI değerine, karışım havası ve dış hava yüklerinide dikkate alarak bulduğumuzda ise EDIO değerine ulaşıyoruz. Efektif duyulur ısı soranı ile duyulur ısı oranı arasındaki fark, dış hava yükünden kaynaklanır.

EODI Formülü dış hava duyulur ısısı (OASH), dış hava gizli ısısı (OALH) ve By-pass (BF) faktörünü kullanır. Soğutma uygulamalarında efektif duyulur ısı oranının hesabı önem taşır. Bu formül yardımı ile cihaz çiğ noktası tesbiti yapılır. Uygulamada efektif oda duyulur ısı oranı ile oda duyulur ısı oranı arasındaki fark efektif duylur ısı oranında dış havadan kaynaklanan duyulur ve gizli ısıyı göz önüne alınırken oda duyulur ısı oranında alınmamasıdır.

Bir dahaki yazımda, soğutma prosesleri için serpantin yükü bulmayı irdeliyeceğiz, hoşçakalın.